Skip links

Κοιλάκανθος, το ψάρι που σταμάτησε τον χρόνο

Όσο περνούν τα χρόνια, στον πλανήτη μας θα υπάρχουν ολοένα και μικρότερα σε μέγεθος θηλαστικά ζώα και πουλιά, με αποτέλεσμα σε 100 χρόνια να έχουν σχεδόν εξαφανιστεί τα μεγάλα ζώα. Το μέλλον ανήκει στα μικρόσωμα και γρήγορα ζώα που γεννούν πολλούς απογόνους και τρώνε έντομα, τα οποία μπορούν να προσαρμοστούν και να επιβιώσουν σε πολλά διαφορετικά περιβάλλοντα. Ο κοιλάκανθος ,όμως, αψήφησε και συνεχίζει να αψηφά επιδεικτικά, τις πιθανότητες και μελέτες καταφέρνοντας να επιβιώνει ανά τους αιώνες χωρίς να εξελίσσεται καθόλου!

Ο κοιλάκανθος είναι ένα τεράστιο παράξενο ψάρι που υπάρχει από την εποχή των δεινοσαύρων. Συγκεκριμένα, υπολογίζεται πως το διάστημα κατά το οποίο έχει καταφέρει να επιβιώσει αγγίζει τα 65 εκατομμύρια χρόνια!       

Σύμφωνα με μελέτες, το προσδόκιμο ζωής του μπορεί να φτάσει τα 100 χρόνια. Αυτό το αργοκίνητο ψάρι του βυθού, με το ψευδώνυμο «ζωντανό απολίθωμα», είναι νυχτόβιο και μεγαλώνει με πολύ αργό ρυθμό. Και ίσως το πιο παράξενο από όλα είναι ότι το ψάρι αυτό κυοφορεί περίπου πέντε χρόνια.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή… Ήταν Δεκέμβριος του 1938 , κάπου στις μακρινές ακτές της Νοτίου Αφρικής, όταν ένα αλιευτικό με το όνομα «Nerita» είχε μόλις μαζέψει τα δίχτυα του. Ο καπετάνιος, Harry Goosen, τηλεφώνησε στη νεαρή επιμελήτρια του τοπικού μουσείου για να την ενημερώσει ότι προέκυψε ένα ενδιαφέρον ψάρι  για το Μουσείο. Εκείνη η φορά όμως ήταν διαφορετική από τις άλλες… Καθώς η επιμελήτρια ήταν έτοιμη να φύγει, χωρίς κανένα ενδιαφέρον εύρημα, παρατήρησε «ένα μπλε πτερύγιο και, παραμερίζοντας κάποια ψάρια, αποκαλύφθηκε το πιο όμορφο ψάρι που είχε δει ποτέ. Είχε μήκος περίπου ενάμισι μέτρο και ένα απαλό μπλε μοβ χρώμα να καλύπτει τη ράχη του και με ιριδίζουσες ασημένιες πιτσιλιές στα πλάγια». Η νεαρή επιμελήτρια δεν μπορούσε να αναγνωρίσει το ψάρι και έτσι, αφού το σχεδίασε, έστειλε το σχέδιο στον κορυφαίο ιχθυολόγο της Νοτίου Αφρικής δρα J. L. Β. Smith. Ξαφνιασμένος στη θέα του σκίτσου, δήλωσε: «Δεν θα είχα εκπλαγεί περισσότερο αν είχα δει δεινόσαυρο να περπατά στον δρόμο». Η έκπληξή του όμως,  ήταν απολύτως δικαιολογημένη: ως τότε το ψάρι που είχε σχεδιάσει η επιμελήτρια δεν υπήρχε παρά ως απολίθωμα και θεωρείτο εξαφανισμένο για τουλάχιστον 65 εκατομμύρια χρόνια. Προφανώς κανένας δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να βρεθεί στα δίχτυα ενός σύγχρονου ψαρά. Σύμφωνα όμως, με γραπτές αναφορές, ο Smith δεν πήγε να δει το ψάρι παρά μόνο αρκετές εβδομάδες αργότερα. Όμως, το σπάνιο αυτό ψάρι κινδύνευε να χαθεί μετά από τόση αναμονή και προκειμένου να διατηρηθεί δόθηκε εντολή για τη βαλσάμωσή του. Βαλσαμωμένο είδε ,λοιπόν, για πρώτη φορά ο Smith, τον πρώτο σύγχρονο κοιλάκανθο τον οποίο ονόμασε Latimeria chalumnae, από τη σύνθεση του ονόματος της νεαρής επιμελήτριας και της περιοχής που βρέθηκε το ψάρι, κοντά δηλαδή στις εκβολές του ποταμού Chalumna.

Στα τέλη ,όμως, της δεκαετίας του ’90 ένα δεύτερο είδος κοιλάκανθου, το Latimeria menadoensis, εντοπίστηκε στην Ινδονησία. Αυτά τα δύο είδη θεωρούνται τα μόνα εναπομείναντα μιας μεγάλης οικογένειας η οποία αριθμούσε περισσότερα από 120 είδη.

Ναταλία Χρόνη

Α’ 4 Γυμνασίου

Πηγές:

 https://www.tanea.gr/2013/04/18/science-technology/dna-psarioy-eksigei-pws-ta-pterygia-metatrapikan-se-podia/

http://christos-efthymiou.blogspot.com/2011/06/quastenflosser-latimeria-chalumnae.html

https://strangepress.gr/2016/07/30/i-megalyteri-zoologiki-anakalypsi-toy-20oy-aiona/

https://www.tovima.gr/2008/11/25/science/psari-me-podia/

https://www.skai.gr/news/environment/ereyna-to-psari-pou-mporei-na-zisei-mexri-kai-100-xronia-1

Return to top of page